انواع اتوکلاو و بررسی کاربرد هر کدام
در صنایع مختلف، دستگاه‌های مختلفی هم مورد استفاده قرار می‌گیرند که گاه این دستگاه‌ها در سایر بخش‌ها نیز کاربرد دارند. اتوکلاو یکی از همان دستگاه‌هایی است که در صنایع مختلف کاربرد دارد. اما هدف ما از بررسی این دستگاه در این مطلب، کاربرد این دستگاه در علم پزشکی است. به همین خاطر در ادامه ضمن تعریف اتوکلاو، به بررسی کاربردها و انواع این دستگاه می‌پردازیم. اگر شما در یک مرکز پزشکی یا درمانی فعالیت دارید یا به هر دلیل دیگری از اتوکلاو استفاده می‌کنید یا قصد دارید به تازگی از آن استفاده کنید یا حتی اتوکلاو خود را تعمیر کنید، به دست آوردن اطلاعات درباره آن برای شما بسیار کمک کننده خواهد بود.
اتوکلاو چیست؟
اتوکلاو «Autoclave» یکی از اصلی‌ترین دستگاه‌های استریل کردن در صنایع مختلف است که در پزشکی نیز کاربرد فراوانی دارد. این سیستم استریلاتور برای اولین بار در سال ۱۸۷۹ توسط چارلز چمبرلین، میکروبیولوژیسن فرانسوی اختراع شده و مورد استفاده قرار گرفت. معمولاً وسایلی که برای استریلیزه شدن در درون دستگاه اوتوکلاو قرار می‌گیرند، با توجه به نوع وسایل و حجم آن‌ها در معرض بخار اشباع 121 درجه سلسیوس (برابر با 249 درجه فارنهایت) به مدت 15 تا 20 دقیقه قرار می‌گیرند. وقتی وسایل پس از این مدت از اتوکلاو خارج می‌شوند، کاملاً استریلیزه و تمیز شده‌اند. اگر توجه کرده باشید، وسایل دندانپزشکی را پس از هر بار استفاده در یک دستگاه شبیه به مایکروویو قرار می‌دهد که همان اتوکلاو است و وسایل را استریل می‌کند!
انواع اتوکلاو و کاربرد آن‌ها
اتوکلاوها انواع مختلفی دارند که هرکدام در جایگاه خاص و برای استریل کردن لوازم خاصی کاربرد دارند. در هر صورت شما در هر حرفه‌ای که باشید و در آن نیاز باشد تا وسایل را به‌صورت متعدد استریلیزه کنید، کاربرد اتوکلاو در فعالیت شما امر بدیهی خواهد بود. از جمله انواع اتوکلاوها میتوان موارد زیر را نام برد:
- اتوکلاو پزشکی و دندانپزشکی
- اتوکلاو آزمایشگاهی
- اتوکلاو بتن
- اتوکلاو خانگی
- اتوکلاو صنعتی
- اتوکلاو رومیزی
- اتوکلاو سطلی
می‌بینید که اتوکلاوها انواع مختلفی دارند. اما استفاده از آن در علم پزشکی، دندان پزشکی و علوم آزمایشگاهی برای ما ملموس‌تر است. چراکه به احتمال زیاد بارها در هنگام مراجعه به مراکز درمانی یا آزمایشگاهی، شاهد استفاده از دستکاه‌های استریل شده بوده‌ایم و شاید از خود پرسیده‌ایم که چطور این وسایل را استریل کرده‌اند؟!
انواع برندهای اتوکلاو در بازار کدامند؟
اتوکلاوها در برندهای مختلفی در بازار وجود دارند که در معرفی برندهایی که اتوکلاوهای مخصوص پزشکی یا دندان پزشکی را تولید می‌کنند، میتوان موارد زیر را نام برد:
- اتوکلاو پرستیژ «Prestige»
- اتوکلاو یوروندا «Euronda»
- اتوکلاو وسون «Woson»
- اتوکلاو فرازمهر مدل دنتین «Dentine»
- اتوکلاو فرازمهر مدل کلابیک «Clubic»
- اتوکلاو اشترن وبر «Stern Weber»
- اتوکلاو تکنوگاز «Tecno gaz»
- اتوکلاو فیروزطب «FTZ»
اگرچه اتوکلاوها توسط برندهای مختلفی تولید می‌شوند، اما موارد فوق بیشتر در بازار ایران به فروش می‌رسند. بنابراین مراکز پزشکی، دندان پزشکی و آزمایشگاهی کشور، معمولاً از نمونه‌های فوق استفاده می‌کنند
آیا دستگاه اتوکلاو قابل تعمیر است؟
دستگاه‌های توکلاو قیمت‌های نسبتاً بالایی دارند. معمولاً اتوکلاوها تا چند ده میلیون قیمت دارند. بنابراین در صورت خراب شدن این دستگاه باید مدل دیگری از آن خریداری شود و بودجه مناسبی را برای آن اختصاص داد. اما خوشبختانه اتوکلاوها در صورت خراب شدن یا ایجاد اختلال در عملکرد، قابل تعمیر هستند. درواقع موضوع تعمیر دستگاه اتوکلاو یک امر بدیهی برای مراکز پزشکی است. به طوری‌که هربار به تعمیر دستگاه اتوکلاو نیاز باشد، بلافاصله به مرکز تعمیراتی مناسب مراجعه کرده و دستگاه اتوکلاو خود را تعمیر می‌کنند. معمولاً مراکزی که در زمینه تعمیر تجهیزات آزمایشگاهی فعالیت دارند، می‌توانند اتوکلاوها را نیز به شیوه مناسب تعمیر کنند. بنابراین برای این امر میتوان به مراکز تعمیر تجهیزات آزمایشگاهی و پزشکی مراجعه کرد.
منظور از کلاس‌های مختلف اتوکلاو چیست؟
اتوکلاوها از نظر کاربرد می‌توانند به انواع دیگری نیز تقسیم‌بندی شوند. در این تقسیم‌بندی کلی، اتوکلاوها به سه دسته‌ی S،N،B تقسیم می‌شوند که در بررسی هرکدام از آن‌ها میتوان گفت:
-
اتوکلاو نوع «N»
از جمله این نوع از اتوکلاوها میتوان زودپزهای خانگی را نام برد که در بسیاری از نقاط جهان هنوز هم مورد استفاده قارر می‌گیرند. البته نوع پیشرفته‌ی اتوکلاوهای N، دارای محفظه به همراه درب ایمن فلزی هستند که به‌راحتی بسته شده و توسط یک لاستیک از ورود و خروج هوا در آن جلوگیری می‌شود. این مدل از اتوکلاوها دارای شیر تخلیه (برای خروج هوا و بخار)، فشارسنج و شیر اطمینان هستند. در محفظه این اتوکلاوها یک هیتر غوطه‌وری در ته محفظه وجود دارد. این نوع اتوکلاو برای استریل کردن ابزار آلات جامد بدون پوشش کاربرد دارد. بنابراین تضمینی برای استریل وسایل پوشش‌دار (مانند پارچه یا کاغذ مدیکال) یا وسایل حفره‌دار در آن وجود ندارد!
-
اتوکلاو نوع «B»
اتوکلاو نوع B، نوع جابجایی فشار مثبت نیز نامیده می‌شود. در این نوع از دستگاه‌های اتوکلاو، بخار توسط یک ژنراتور جدا تولید شده و به داخل محفظه راه پیدا می‌کند. این نوع از اتوکلاوها در واقع نسبت به مدل قبلی بهبود یافته هستند و بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرند. این اتوکلاو می‌تواند تمام ابزار و وسایل پوشش‌دار جامد و بدون پوشش، مواد نساجی و …. را استریل کند. اتوکلاوهای این رده دارای پمپ وکیوم قدرتمندی هستند که می‌تواند تا حدود ۰/۹- بار خلاء ایجاد کند!
-
اتوکلاو نوع «S»
این نوع اتوکلاو، اتوکلاو نوع جابه‌جایی فشار منفی نیز نامیده می‌شود. این اتوکلاو شامل هر دو مورد، ژنراتور بخار و ژنراتور خلأ است. در اینجا ژنراتور خلأ می‌تواند تمامی هوای داخل محفظه را تخلیه کند، در حالی ژنراتور بخار در محفظه بخار ایجاد می‌کند. این اتوکلاو دارای دقت و سطح بالایی از استریل کردن است؛ به همین خاطر هم قیمت بالاتری به نسبت دیگر انواع اتوکلاو دارد. وسایلی که در این نوع اتوکلاو میتوان آن‌ها را استریل کرد، توسط کارخانه سازنده مشخص می‌شود. اما به‌صورت کلی این اتوکلاو می‌تواند ابزار آلات بدون پوشش جامد یا پوشش دار جامد، مواد نساجی (مانند پارچه، گاز تک لایه) و وسایل سوراخ دار B را استریل کند. یک اتوکلاو کلاس S می‌تواند با پمپ وکیوم یا بدون آن تجهیز شده و دارای سیکل خشک کن باشد!
تعمیر اتوکلاو در «کرج طب» شامل چه خدماتی است؟
کرج طب به‌عنوان یکی از مراکز تعمیر تجهیزات آزمایشگاهی و پزشکی در زمینه تعمیر دستگاه اتوکلاو نیز فعالیت دارد. خدمات کرج طب برای این منظور شامل موارد زیر است:
-
تعمیر اتوکلاو رومیزی
-
تعمیر اتوکلاو سطلی
-
تعمیر اتوکلاو کلاس B
-
تعمیر اتوکلاو دندانپزشکی
-
تعمیر اتوکلاو صنعتی
-
تعمیر اتوکلاو آزمایشگاهی
در کرج طب علاوه بر تعمیر اتوکلاو برندهای مختلف و انواع مختلف پزشکی و آزمایشگاهی، اتوکلاوهای صنعتی هم در لیست تعمیرات این مرکز دیده می‌شود. بنابراین شما می‌توانید تعمیر اتوکلاو خود را به دست همکاران و تکنسین‌ها ما در کرج طب بسپارید.