دستگاه اتوکلاو و کاربرد آن

ما در این مطلب به مبحث دستگاه اتوکلاو و کاربرد آن می پردازیم.هر نوع وسیله پزشکی که در محیط درمانگاه، بیمارستان، مراکز بهداشتی یا حتی در خانه استفاده می‌شود، توسط تکنسین‌های دانش آموخته‌ی فنی در کرج طب قابل بررسی و تعمیر هستند. وسایلی همچون فشارسنج‌ها، بخورهای سرد و گرم، اکسیژن‌سازها و بسیاری از لوازم دیگر هم در محیط‌های درمانی و هم در منازل مورد استفاده قرار می‌گیرند.هریک از این وسایل در اثر استفاده مکرر یا طولانی‌مدت ممکن است با اختلال روبه‌رو شوند یا یکی از قطعات آن‌ها دچار سوختگی شود. در این صورت می‌توان از طریق شماره‌های تماس 02632248230 یا قسمت تماس با ما با کارشناسان کرج طب ارتباط گرفته و برای تعمیر وسیله خود هماهنگی‌های لازم را انجام دهید.

دستگاه اتوکلاو و کاربرد آن

دستگاه اتوکلاو ابزاری است که با بهره از حرارت بخار آب تحت فشار و یا ماده های غیر متحرک، شیوه های شیمیایی و غیر شیمیایی، موجب از بین رفتن ویروس ها و باکتری های ابزار ها شده و آن ها را ضد عفونی می نماید.

از دستگاه اتوکلاو در پزشکی، دندان پزشکی، صنعت های شیمیایی، صنعت های غذایی ، آزمایشگاه های بالینی، تحقیقاتی، میکروبیولوژی و مرکز های عمومی بهداشت استفاده می شود.

به علت اهمیت فوق العاده ی بهداشت در این محوطه ها، دستگاه اتوکلاو می تواند گند زدایی را به برترین طریقه انجام داده و سبب سترون سازی ( نابودی تمام اشکال زندگی  میکروب ها ) شود.

بیشترین کارایی دستگاه اتوکلاو در پزشکی، استریل کردن و در صنعت های شیمیایی، سنتز هیدروترمال میباشد.

نکته:دستگاه اتوکلاو نخستین بار در سال ۱۸۷۹میلادی به دست چارلز چمبرلند اختراع شد. اول این دستگاه خیلی ساده بود ولی با گذر زمان، مناسب با احتیاجات و رفع کردن مشکلات قبلی، تبدیل به دستگاهی خیلی مدرن و پیشرفته شد.

اتوکلاو به شکل یک استوانه در دار میباشد که در اندازه های صنعتی طول آن به ۱۵ متر می رسد. حرارت دستگاه به بیشتر از ۱۰۰ درجه سانتیگراد می رسد که این کار سبب می شود آب به بخار تبدیل شده و برای ضد عفونی نمودن وسایل و ابزار ها مورد بهره قرار گیرد.

بیشتر بخوانید: تعمیرات اتوکلاو

نوع های مختلف دستگاه‌ اتوکلاو آزمایشگاهی

اتوکلاو مناسب با استفاده ای که برای ضد عفونی نمودن تجهیزات، محیط مورد بهره و محدوده دمایی دارد به گروه های متفاوت دسته بندی شده و در انواع متنوعی تولید می شود. در این بش به شناخت انواع دستگاه اتوکلاو می پردازیم:

دستگاه های اتوکلاو بر حسب ضد عفونی لوازم ها

اتوکلاو را مطابق تجهیزاتی که مورد ضدعفونی قرار می دهد به سه دسته N ، S ، B و سریع تقسیم می نمایند.

بیشتر بخوانید: تعمیر دستگاه اتوکلاو

اتوکلاو گروه N

برای ضد عفونی نمودن ابزار های جامد و بدون پوشش مورد بهره قرار می گیرد . این دستگاه برای ضد عفونی نمودن وسیله های پوشش دار (مثل پارچه) و حفره دار متناسب نیست.

اتوکلاو گروه S

برای ضد عفونی نمودن ابزار های جامد استفاده می شود. این ابزار می توانند حاوی پوشش یا بدون پوشش باشند. ضمن بر این، وسیله های سوراخ دار را هم ضد عفونی می نماید. این دستگاه حاوی پمپ خلاء و سیکل خشک کن میباشد.

اتوکلاو گروه B

این دستگاه تکمیل تر از دو گروه پیشین بوده و ضمن ابزار آلات جامد پوشش دار و بدون پوشش، ماده های نساجی را هم ضد عفونی می نماید. پمپ خلاء این دستگاه خیلی قدرتمند بوده و تا حدود ۰.۹-  بار خلاء ایجاد می نماید.

اتوکلاو سریع

از این مدل در جاهایی که به حجم استریلیزاسیون اندکی احتیاج دارد مثل مرکز های پزشکی و دندانپزشکی استفاده می شود.

بخش های تشکیل دهنده دستگاه اتوکلاو چه مسئولیت هایی دارند ؟

هر یک از قسمت های شکل دهنده این دستگاه مسئولیت های خاص خود را دارند. در این قسمت به شرح راجع به مهم ترین بخش های دستگاه که عبارت هستند از دریچه ایمنی، درب، محفظه استریلیزاسیون، فشار سنج محفظه و فشار سنج بیرونی می پردازیم.

دریچه ایمنی

دریچه ایمنی از ایجاد فشار بیشتر لاتر از حد مجاز در درون محفظه پیشگیری می کند.

بیشتر بخوانید: نحوه کارکرد اتوکلاو

درب اتوکلاو

به علاوه بر جدا سازی محفظه استریلیزاسیون از محیط خارجی، به ابزاری مجهز میباشد که از باز شدن محفظه موقع افزایش فشار داخل، پیشگیری می نماید.

محفظه استریلیزاسیون

وسیله هایی که احتیاج به استریلیزاسیون دارند در این فضا قرار می گیرند. در هنگام استریلیزاسیون، این اتاقک با بخار پر می گردد.

فشارسنج محفظه

این وسیله مکانیکی، مقدار فشار بخار در محفظه استریلیزاسیون را نمایش می دهد.

فشارسنج بیرونی

یک جز مکانیکی میباشد که به وسیله آن مقدار فشار بخار در محفظه بیرونی سنجیده می گردد.

دستگاه اتوکلاو چه کارایی هایی دارد ؟

بیشترین کارایی دستگاه اتوکلاو در صنعت های دارویی و غذایی میباشد. از این دستگاه برای نابود کردن میکروارگانیسم ها استفاده می شود. به همین خاطر در کلیه فعالیت های تشخیصی، درمانی و مراقبتی مورد بهره قرار می گیرد.

اتوکلاو در موارد زیر کارایی وسیعی دارد:

  • برای کشت باکتری ها قابلیت های مثل محیط کشت، لوله آزمایش، ظرف ها و پیپت مورد لازم است که بایستی کاملا ضد عفونی باشند. از دستگاه اتوکلاو برای استریل کردن این ابزار ها بهره میبرند.
  • در آزمایشگاهی که نمونه گیری های گوناگون را اجرا میکنند، لوازم های به کار رفته اعم از سوزن ها، لوله ها و ظرف ها بایستی کاملا استریل گردند. اتوکلاو در این آزمایشگاه ها خیلی کارآمد است.
  • به صورت کلی دستگاه اتوکلاو برای استریل کردن لوازم و ابزار هایی که کثیف هستند کارایی بسیاری دارد.

بیشتر بخوانید: اتوکلاو چیست؟

موقع فعالیت با اتوکلاو چه نکته هایی را باید رعایت نمود؟

  • پیش از خشک شدن مواد نبایستی آن ها را از دستگاه خارج نمود.
  • میزان آب در دستگاه اتوکلاو بایستی به مقدار کافی باشد. نبایستی بیشتر از سه چهارم دستگاه از آب پر گردد.
  • از گذاشتن ابزار های نوک تیز درون کیسه اتوکلاو پیشگیری شود. برای این امر باید از ظرف های مخصوص زباله های نوک تیز استفاده کرد.
  • کیسه ها برای استریل گردیدن در اتوکلاو بایستی به شکل شل و رها بسته بندی شوند تا بخار آب راحت در آن جریان داشته باشد.
  • ظرف های شیشه ای بایستی به پهلو قرار داده شوند تا هوا بتواند به آسانی در آن ها رد و بدل شود.
  • در مواقع ایجاد رسوب در دستگاه حتما بایستی از آب مقطر استفاده کرد.
  • موقع تنظیم این دستگاه از دما و وقتی که در دستورالعمل های هر یک آمده، استفاده نمایید. کمترین زمان لازم ۳۰ تا ۴۵ دقیقه میباشد.
  • موقع باز نمودن دریچه ی خروجی، سر خود را از آن دور نگهدارید تا نسوزید.

درباره کرج طب

کرج طب «KarajMed» یک مرکز فنی است که فعالیت خود را از سال 1388 به‌صورت حرفه‌ای در زمینه ارائه خدمات فنی در حوزه تجهیزات پزشکی را آغاز کرده است. کرج طب تا به امروز توانسته است در عمل به فعالیت خود به شکل کارآمد عمل کند.

به طوری‌که پس از گذشت بیش از دو دهه از فعالیت حرفه‌ای، همچنان در زمینه ارائه خدمات فنی تجهیزات پزشکی فعال بوده و از دانش روز تعمیرات و کالیبراسیون تجهیزات پزشکی بهره می‌گیرد.

البته کرج طب خود عرضه کننده برخی از تجهیزات پزشکی موردنیاز در جهت تعمیرات این دستگاه‌ها است. این موضوع سبب می‌شود تا کرج طب به‌عنوان یکی از گزینه‌های اصلی در تعمیرات وسایل پزشکی شناخته شود.

کرج طب یک شرکت فنی است، بنابراین خدمات گسترده‌ای دارد. به طوری‌که این مرکز می‌تواند خدمات خود در کلیه زمینه‌های زیر را ارائه کند:

هر نوع وسیله پزشکی که در محیط درمانگاه، بیمارستان، مراکز بهداشتی یا حتی در خانه استفاده می‌شود، توسط تکنسین‌های دانش آموخته‌ی فنی در کرج طب قابل بررسی و تعمیر هستند. وسایلی همچون فشارسنج‌ها، بخورهای سرد و گرم، اکسیژن‌سازها و بسیاری از لوازم دیگر هم در محیط‌های درمانی و هم در منازل مورد استفاده قرار می‌گیرند.

هریک از این وسایل در اثر استفاده مکرر یا طولانی‌مدت ممکن است با اختلال روبه‌رو شوند یا یکی از قطعات آن‌ها دچار سوختگی شود.

در این صورت می‌توان از طریق شماره‌های تماس 02632248230 یا قسمت تماس با ما با کارشناسان کرج طب ارتباط گرفته و برای تعمیر وسیله خود هماهنگی‌های لازم را انجام دهید.


  • تعمیرات اتوکلاو
  • تعمیرات اکسیژن‌ ساز
  • تعمیرات دستگاه فشار سنج
  • تعمیرات میکروسکوپ
  • تعمیرات رطوبت سنج